Vóórdat de klok dien morgen "negen" had geslagen, verspreidde het akelige nieuws zich plotseling door de geheele stad. Zelfs zonder de toen nog onbekende telegraaf vloog het verhaal, met meer dan telegrafischen spoed, van mond tot mond, van groep tot groep, van huis tot huis. Natuurlijk gaf de schoolmeester vacantie. De St. Petersburgers zouden niet geweten hebben hoe zij 't met hem hadden, indien hij dat niet gedaan had.
Sur le coup de midi, l’horrible nouvelle se répandit dans le village comme une traînée de poudre. Point besoin de télégraphe, auquel d’ailleurs on ne songeait pas à l’époque où se passe ce récit. Bien entendu, le maître d’école donna congé à ses élèves pour l’après-midi. S’il ne l’avait pas fait, tout le monde l’eût regardé d’un mauvais œil.
Er was, zoo luidde het gerucht, een bebloed mes vlak bij den vermoorden man gevonden, en dat mes was door iemand herkend als aan Muff Potter toe te behooren. En, werd er verder verteld, een man, die laat in den nacht op weg was geweest, had om twee uren na middernacht Potter zich aan een beek zien staan wasschen en toen op eens wegsluipen. Al te maal verdachte omstandigheden, vooral het wasschen, dat volstrekt niet tot Potters gewoonte behoorde. Men wist ook, dat de gansche stad was doorzocht on dezen "moordenaar" op te sporen (het publiek heeft in den regel spoedig de bewijzen bij de hand en het vonnis klaar), maar dat hij nergens te vinden was. Men had op alle wegen en in allerlei richtingen mannen te paard gezien en de sherif hield zich verzekerd, dat hij vóór den nacht gevat zou zijn.
On avait retrouvé un couteau ensanglanté auprès du cadavre du docteur, et ce couteau avait été identifié : il appartenait à Muff Potter, disait-on. Circonstance aggravante pour ce dernier, un villageois attardé l’avait surpris vers les deux heures du matin en train de faire ses ablutions au bord d’un ruisseau, chose vraiment extraordinaire pour un gaillard aussi sale, et qui d’ailleurs s’était aussitôt éclipsé. On avait déjà fouillé tout le village, mais sans succès, pour mettre la main sur le « meurtrier » (le public a vite fait, comme on le voit, de faire son choix parmi les témoignages, et d’en tirer ses propres conclusions). Des cavaliers étaient partis à sa recherche dans toutes les directions et le shérif se faisait fort de l’arrêter avant le soir.
De geheele stad liep uit naar het kerkhof. Tom vergat ook voor het oogenblik zijn hartzeer en voegde zich bij den stoet, niet omdat hij niet duizendmaal liever overal elders zou zijn heengegaan, maar omdat eene huiveringwekkende onweerstaanbare betoovering hem voortdreef. Bij de akelige plaats gekomen, drong hij met zijn klein lichaam door de menigte heen en aanschouwde het afgrijselijk tooneel. Het was hem alsof er een eeuw was voorbijgegaan, sedert hij daar geweest was. Op eens werd hij in den arm geknepen. Hij keerde zich on en zijne oogen ontmoetten die van Huckleberry. Daarop keken de knapen dadelijk den anderen kant uit en hun hart klopte bij de gedachte, dat iemand dien blik van verstandhouding mocht bemerkt hebben. Doch iedereen was aan het praten en verdiept in het vreeselijk schouwspel, dat zich voor het oog vertoonde.
Tous les habitants de Saint-Petersburg se dirigèrent vers le cimetière. Oubliant ses peines, Tom se joignit à eux. Une sorte d’horrible curiosité le poussait. Il se faufila au milieu de la foule et aperçut l’effroyable spectacle. Il lui sembla qu’il s’était écoulé un siècle depuis qu’il avait visité ces lieux. Quelqu’un lui pinça le bras. Il se retourna et vit Huckleberry. Les deux garçons échangèrent un long regard. Puis ils eurent peur qu’on ne lût leurs pensées dans leurs yeux et ils se séparèrent. Mais chacun était bien trop occupé à échanger ses réflexions avec son voisin pour leur prêter attention.
"Die arme man! Het is een goede les voor lijkendieven. Muff Potter zal er voor hangen, als ze hem krijgen!" Dit was zoo ongeveer de loop van het gesprek op het kerkhof en de dominee maakte de opmerking, "dat het een 'Godsoordeel' was en dat des Heeren hand hier kennelijk werd gezien."
« Pauvre garçon ! Pauvre jeune homme ! Ça servira de leçon à ceux qui profanent les tombes !
– Muff Potter n’y coupera pas. Il sera pendu.
– C’est un châtiment envoyé par le Ciel ! » déclara le pasteur.
Plotseling begon Tom van het hoofd tot de voeten te beven want zijn oog viel op het verstokte gelaat van Injun Joe. Op dit oogenblik ontstond er eene kleine opschudding onder de menigte en verscheidene menschen riepen: "Daar is hij! daar is hij! Hij komt zelf!"
Tom frissonna de la tête aux pieds. Son regard venait de se poser sur Joe l’Indien. À ce moment, un murmure courut dans la foule.
« Le voilà ! Le voilà ! C’est lui !
"Wie? Wie?" herhaalden twintig stemmen.
– Qui ? Qui ? firent plus de vingt voix.
"Muff Potter!
– Muff Potter.
"Heila! Hij wordt tegengehouden. Kijk, hij keert terug! Laat hem niet wegloopen!"
– Attention, il va s’échapper ! Ne le laissez pas partir !
Een paar mannen, die in de boomen geklommen waren boven Toms hoofd, riepen dat hij volstrekt geen pogingen deed om weg te loopen en dat hij er achterdochtig en verschrikt uitzag.
"Duivelsch onbeschaamd!" zei een der omstanders. "Zeker wou hij eens rustig een kijkje van zijn werk komen nemen en verwachtte geen gezelschap."
– Quelle audace diabolique ! remarqua un badaud. Il vient contempler son œuvre. Il ne devait pas s’attendre à trouver tant de monde. »
De schare maakte nu plaats voor den sherif, die met veel praalvertoon Muff Potter bij den arm leidende, in haar midden ging staan. De arme man zag er verwilderd uit en zijne oogen verrieden den doodsangst, waarin hij verkeerde. Toen hij tegenover den verslagene stond, was het alsof hij door eene beroerte getroffen werd; hij verborg zijn gelaat in zijne handen en barstte in tranen uit.
Les gens s’écartèrent et le shérif apparut poussant devant lui le pauvre Potter. Des quidams juchés dans les arbres au-dessus de Tom firent remarquer qu’il ne cherchait pas à se sauver. Il était seulement indécis et perplexe. Il avait le visage décomposé et ses yeux exprimaient l’épouvante. Lorsqu’il se trouva en présence du cadavre, il se mit à trembler et, se prenant la tête à deux mains, éclata en sanglots.
"Ik heb het niet gedaan, vrienden," snikte hij. "Op mijn woord van eer, ik heb het niet gedaan."
« Ce n’est pas moi qui ai fait cela, mes amis, dit-il entre deux hoquets. Je vous le jure sur ce que j’ai de plus cher, ce n’est pas moi.
"Wie beschuldigt u?" donderde een stem.
– Qui vous accuse ? » lança une voix.
Dit schot scheen doel te treffen. Potter hief het gelaat omhoog en zag met roerende hopeloosheid in het rond. Toen hij Injun Joe zag, riep hij uit:
Le coup parut porter. Potter releva la tête et jeta autour de lui un regard éperdu. Il aperçut Joe l’Indien et s’exclama :
"O, Injun Joe! gij beloofdet, dat gij het nooit...."
« Oh ! Joe, tu m’avais promis de ne rien…
"Is dat uw mes?" En het bebloed werktuig werd hem door den sherif voorgehouden.
– C’est bien ton couteau ? » lui demanda le shérif en lui présentant l’arme du crime.
Potter zou op den grond gevallen zijn, indien men hem niet aangegrepen had. Toen sprak hij:
Potter serait tombé si on ne l’avait pas retenu.
"Iets in mijn binnenste zeide mij, dat, als ik niet terugkwam om het te halen...." Sidderend hield hij op en wuifde met de machtelooze hand, als wilde hij te kennen geven, dat hij zich overwonnen achtte, en zeide: "Zeg het maar, Joe--zeg het maar;--het helpt toch niet meer."
« Quelque chose me disait bien que si je ne revenais pas le chercher… » balbutia-t-il. Alors il fit un geste de la main et se tourna vers le métis. « Raconte-leur ce qui s’est passé, Joe… Raconte… Maintenant ça ne sert plus à rien de se taire. »
Huckleberry en Tom waren sprakeloos van ontzetting, toen zij den verstokten moordenaar kalm zijne verklaring hoorden afleggen. Zij verwachten elk oogenblik, dat God een bliksemstraal uit den helderen hemel op hem zou doen nederschieten, en verwonderden er zich over, dat die straf zich voortdurend liet wachten. En toen Injun Joe uitgesproken had en nog levend en gezond voor hen stond, verdween uit hun hart de aandrang om hun eed te breken en het leven van den armen bedrogen gevangene te redden want deze ellendeling, die er zoo goed afkwam, had zich ongetwijfeld aan den duivel verkocht en het zou gevaarlijk wezen zich met het eigendom van een macht als deze in te laten.
Muets de stupeur, Tom et Huckleberry écoutèrent le triste personnage raconter à sa manière ce qui s’était passé au cimetière. Ils s’attendaient d’une minute à l’autre à ce que la foudre lui tombât sur la tête pour le punir, mais, voyant qu’il n’en était rien, ils en conclurent que le misérable avait vendu son âme au diable et que en rompant leur serment ils ne pourraient rien contre lui. Du même coup, Joe devint pour eux l’objet le plus intéressant qu’ils eussent jamais contemplé, et ils se proposèrent intérieurement de suivre tous ses faits et gestes, dans la mesure du possible, afin de surprendre le secret de son commerce avec le maître des enfers.
"Waarom zijt gij niet weggebleven? Wat behoefdet gij hier terug te komen?" vroeg een der omstanders.
« Pourquoi n’es-tu pas parti ? demanda-t-on à Potter.
"Ik, ik kon niet anders," kermde Potter; "ik zou zoo gaarne weggeloopen zijn, maar ik werd naar deze plaats als gedreven." En hij begon weder te snikken.
– Je ne pouvais pas faire autrement, gémit celui-ci. Je voulais me sauver, mais tout me ramenait ici. » Et il se remit à sangloter…
Een paar minuten later, bij het gerechtelijk onderzoek, herhaalde Injun Joe met dezelfde kalmte als den eersten keer zijne verklaringen onder eede en de omstandigheid dat hij nu weder niet door den bliksemschicht getroffen werd, versterkte de knapen in hun geloof, dat Joe zich aan den Duivel had verkocht. Hij werd thans in hunne oogen het vreeselijkste en belangwekkendste wezen, dat zij ooit hadden aanschouwd, en hij boeide hen in zulk eene mate, dat zij hunne oogen niet van hem konden afhouden.
Bij zichzelven besloten zij, on zoodra de gelegenheid zich voordeed, hem des nachts te bespieden, in de hoop dan iets van zijn vreeselijken meester te zien te krijgen.
Injun Joe hielp het lijk van den vermoorde optillen en ten vervoer in den ziekenwagen leggen, en onder de sidderende menigte werd het gemompel gehoord, dat de wond een weinig bloedde. De jongens dachten, dat deze gelukkige omstandigheid het vermoeden in de juiste richting zou wenden, maar ze werden teleurgesteld, want iemand maakte de opmerking, dat:
Joe l’Indien répéta sous serment sa déclaration précédente, puis il aida à poser le corps de sa victime sur une charrette. On chuchota dans la foule que la blessure s’était rouverte et avait saigné un peu. Les deux garçons espérèrent que cet indice allait aiguiller les soupçons dans la bonne direction mais, encore une fois, il n’en fut rien et quelqu’un remarqua même :
"Muff Potter op drie treden afstands van het lijk gestaan had, toen het gebeurde."
« C’est en passant devant Potter que le cadavre a saigné. »
Het vreeselijk geheim en zijn knagend geweten vervolgden Tom van den morgen tot den avond en verstoorden zelfs zijn nachtrust. Op zekeren morgen aan het ontbijt zeide Sid:
Pendant une semaine, Tom fut tellement rongé par le remords que son sommeil s’en ressentit et que Sid déclara un matin au petit déjeuner :
"Tom, je woelt tegenwoordig den ganschen nacht door en je praat zoo in je slaap, dat je me uren wakker houdt."
« Tom, tu as le sommeil si agité que tu m’empêches de dormir. »
Tom verbleekte en sloeg de oogen neder.
Tom baissa les yeux.
"Dat is een kwaad teeken," zeide tante Polly, ernstig. "Je hebt toch niets op je geweten, Tom?"
« C’est mauvais signe, remarqua tante Polly. Qu’est-ce que tu peux bien avoir derrière la tête, Tom ?
"Niet, dat ik weet," antwoordde de knaap, doch zijne hand beefde zoo, dat hij zijne koffie op het tafelblad stortte.
– Rien, rien du tout, ma tante. » Pourtant, les mains de Tom tremblaient tellement qu’il renversa son café.
"En je praat zulken onzin," zeide Sid. "Gisterenacht riep je: 'Het is bloed, het is bloed, dat is het!' Dat heb je wel twintig keer gezegd. En je zei ook: 'Plaag me niet zoo;--ik zal het vertellen,'"
"Vertellen? Wat zul je me toch vertellen?" vroeg tante.
– « Et tu rêves tout haut, ajouta Sid. Tu en racontes des choses ! L’autre nuit, tu as dit : « C’est du sang, du sang. Voilà ce que c’est ! » Tu as dit aussi : « Ne me torturez pas comme ça… Je dirai tout. » Qu’est-ce que tu as donc à dire, hein ? »
De geheele kamer draaide voor Toms oogen in het rond en de hemel weet wat er gebeurd zou zijn, indien de onrust niet uit tantes gelaat verdwenen en zij, zonder het zelve te weten, haar neef te hulp was gekomen. Zij zeide:
Tom se crut perdu, mais tante Polly vint inopinément à son secours.
"O! dat komt van dien vreeselijken moord. Ik droom er ook elken nacht van; soms wel, dat ik het zelve gedaan heb."
« Je sais bien ce que c’est, moi, dit-elle. C’est cet horrible crime. J’en rêve toutes les nuits, je rêve même quelquefois que c’est moi qui l’ai commis. »
Ook Marie verzekerde, dat het haar eveneens ging, en Sid scheen bevredigd. Tom echter sloop zoo spoedig weg als hij kon, en van dien dag af, klaagde hij over kiespijn en deed des snachts den doek om zijn gezicht. Weinig vermoedde hij echter, dat Sid hem uren lang lag te bespieden den doek wegtrok, op zijn elleboog geleund ging liggen luisteren, en dan het verband weer handig op zijne plaats schoof. Langzamerhand begon Toms angst te verminderen en werd de kiespijn afgedankt. Indien Sid het werkelijk er op aanlegde om iets uit Toms onsamenhangend gemompel op te maken, hield hij het toch zorgvuldig voor zich.
Mary déclara qu’elle aussi en avait des cauchemars, et Sid parut satisfait. À la suite de cet incident, Tom se plaignit, pendant une huitaine, de violents maux de dents, et, la nuit, se banda la mâchoire pour ne pas parler. Il ne sut jamais que Sid épiait souvent son sommeil et déplaçait le bandage. Petit à petit, le chagrin de Tom s’estompa. Il abandonna même l’alibi du mal de dents qui devenait gênant. En tout cas, si son frère apprit quelque chose, il le garda soigneusement pour lui.
Er scheen in Toms oog geen einde te komen aan het spelletje zijner schoolmakkers om lijkschouwing van doode katten te houden, en dusdoende aanhoudend zijne kwelling te verlevendigen. Sid merkte dit, dat bij deze instructies, Tom nooit weer lijkschouwer wilde wezen, ofschoon hij vroeger bij elke nieuwe uitvinding altijd "haantje de voorste" was. Het viel hem ook op, dat Tom nooit getuige wilde zijn--ja, zelfs een in 't oog loopenden afkeer van vermakelijkheden als deze verkregen had en ze zooveel mogelijk vermeed. Sid verwonderde zich daarover, maar zeide niets. Gelukkig gingen deze lijkschouwingen eindelijk uit de mode en hielden dus op Toms geweten te pijnigen.
Après l’assassinat du docteur, ce fut la grande mode à l’école de se livrer à une enquête en règle lorsqu’on découvrait un chat mort. Sid remarqua que Tom refusait toujours d’y participer malgré son goût pour les jeux nouveaux. Enfin, les garçons se fatiguèrent de ce genre de distractions et Tom commença à respirer.
Gedurende dit kommervolle tijdperk zijns levens ging Tom om den anderen of om de twee dagen, zoo dikwijls als hij wist dat niemand hem bespiedde, voor het kleine getraliede venster van de gevangenis staan en stak daardoor "den moordenaar" al de verkwikkingen en lekkernijen toe, waarvan hij zich kon meester maken. De gevangenis van St. Petersburg was een klein steenen gebouw, dat in een moeras vlak buiten het stadje lag, en waarvoor geen schildwachten noodig geacht werden. Zij was zelden bezet en Tom kon er dus veilig heengaan om Muff Potter de offeranden te schenken, waarmede hij zijn geweten weder eenigszins tot rust zocht te brengen.
Tous les jours, ou tous les deux jours, Tom saisissait une occasion favorable pour se rendre devant la fenêtre grillagée de la prison locale et passer en fraude à l’« assassin » tout ce qu’il pouvait. La prison était une espèce de cahute en briques construite en bordure d’un marais, à l’extrémité du village, et il n’y avait personne pour la garder. En fait, il était rare d’y rencontrer un prisonnier. Ces offrandes soulageaient la conscience de Tom.
De bewoners van het stadje zouden zeker anders het gebruik gevolgd hebben om Injun Joe, beteerd en met veeren beplakt in een kooi rond te rijden, (de gewone straf van lijkendieven,) maar hij was zulk een berucht en gevreesd persoon, dat niemand de leiding van deze onderneming op zich durfde nemen. Injun Joe, van zijn kant, had wel opgepast bij beide zijne getuigenissen alleen van het gevecht te spreken, en den voorafgeganen diefstal te verzwijgen. Vandaar dat de zaak vooralsnog niet bij het Hof aanhangig werd gemaakt.
Les gens du village avaient bonne envie de faire un mauvais parti à Joe l’Indien pour avoir déterré le cadavre de Hoss Williams, mais il effrayait tout le monde et personne n’osait prendre une initiative quelconque à son égard. D’ailleurs, il avait pris soin de commencer ses deux dépositions par le récit du combat, sans parler du vol de cadavre qui l’avait précédé. On trouva plus sage d’attendre avant de porter le procès devant les tribunaux.